Имя существительное — это часть речи, которая называет предмет. К именам
сущест вительным можно задать вопросы: что это? или кто это?
Что это? — вопрос к неодушевлённому (неживому) существительному: берёза, снег, хлеб, Москва.
Кто это? — вопрос к одушевлённому (живому) существительному: брат, мама, птица.

Напиши слова, которые обозначают одушевлённые (кто?) и неодушевлённые (что?) предметы. Составь с ними предложения.

одушевлённые (кто?) — учитель, мальчик, доктор, пожарный

неодушевлённые (что?) — стол, картина, книга, телефон

Наш учитель математики писал на доске.

Маленький мальчик играл во дворе.

Доктор лечит больных.

Пожарные тушили пожар.

Вечером стол был накрыт.

На стене весела картина.

Вечером я читал книгу.

Я забыл свой телефон дома.

Мой любимый русский писатель Александр Сергеевич Пушкин. Я сам просчитал его сказку о Рыбаке и рыбке. Эта сказка о старик и старухе, которые живут у моря. Старик ловит рыбу и однажды в сети старика попадается золотая рыбка, которая говорить человеческим голосом. Она обещает исполнить любое желание и просит отпустить её в море, но старик отпускает рыбку просто так. Вернувшись домой старик рассказывает жене о произошедшем. Старуха заставляет его вернуться к морю, позвать рыбку и попросить новое корыто вместо разбитого. У моря старик зовёт рыбку, которая появляется и обещает исполнить его желание, говоря: «Не печалься, ступай себе с Богом». После возвращения домой он видит у старухи новое корыто. Однако старуха заставляет тарика возвращаться к рыбке снова и снова, требуя всё больше и больше.

Ա

ազատ-գերի

ազատություն-գերություն

ազգասեր-ազգուրաց

ազնիվ-խարդախ

աժդահա-թզուկ

ակտիվ-պասիվ

ահել-ջահել

աղաղակ-լռություն

աղջիկ-տղա

աղտոտ-մաքուր

աղքատ-հարուստ

ամաչկոտ-անամոթ

ամառ-ձմեռ

ամպոտ-ջինջ

այժմ-հետո

այո-ոչ

անգետ-գիտուն

անբան-աշխատասեր

անխելք-խելացի

անհամ-համեղ

անհրաժեշտ-անպետք

անվախ-վախկոտ

աջ-ձախ

ապօրինի-օրինական

առաջին-վերջին

ավագ-կրտսեր

արագ-դանդաղ

արթնանալ-քնել

Բ

բարդ-պարզ

բարակ-հաստ

բարեգործ-չարագործ

բարեկամ-թշնամի

բարեսիրտ-չարսիրտ

բարի-չար

բարձր-ցածր

բարձրահասակ-ցածրահասակ

բաց-փակ

բերել-տանել

Գ

գալ-գնալ

գեղեցիկ-տգեղ

գեր-նիհար

գիշեր-ցերեկ

գնորդ-վաճառող

գտնել-կորցնել

գրագետ-տգետ

Դ

դառը-քաղցր

դեմ-կողմ

դժվար-հեշտ

դժբախտ-երջանիկ

դիմավորել-խանապարհել

դրախտ-դժոխք

դուրս-ներս

Ե

եզակի-հոգնակի

ելք-մուտք

երեխա-մեծահասակ

երեկ-այսօր,վաղը

երկար-կարճ

Զ

զգույշ-անզգույշ

զորեղ-թույլ

զվարթ-տխուր

զուլալ-պղտոր

զույգ-կենտ

Է

էժան-թանկ

Ը

ընտանի-վայրի

Թ

թաց-չոր

թեթև-ծանր

թեք-ուղիղ

թռիչք-վայրեջք

թույլ-ուժեղ

Ժ

ժլատ-առատաձեռն

ժպտալ-լալ

ժրաջան-ծույլ

Ի

իջնել-բարձրանալ

Լ

լավ-վատ

լայն-նեղ

լույս-մութ

լուռ-աղմկոտ

լուսաբաց-մայրամուտ

լուրջ-թեթևամիտ

Խ

խավար-լույս

խելացի-անխելք

խիզախ-վախկոտ

Ծ

ծանր-թեթև

ծեր-երիտասարգ

ծնվել-մահանալ

Կ

կա-չկա

կյանք-մահ

կողմ-դեմ

կուշտ-սոված

կռիվ-հաշտություն

Հ

հաստ-բարակ

հատակ-առաստաղ

հարթ-խորդուբորդ

հարց-պատասխան

հետև-առաջ

հով-շոգ

Ձ

ձեռագիր-տպագիր

Ճ

ճիշտ-սխալ

Մ

մաքուր-կեղտոտ

մեծ-փոքր

մեջ-դուրս

միշտ-երբեք

մութ-լույս

մուտք-ելք

Ն

ներս-դուրս

նիհար-գեր

ներքև-վերև

նոր-հին

նուրբ-կոշտ

Շ

շոգ-ցուրտ

շուտ-ուշ

Ո

ողջույն-ցտեսություն

Չ

չաղ-նիհար

չար-բարի

Պ

պինդ-փափուկ

Ջ

ջերմ-սառը

ջրային-ցամաքային

Ս

սխալ-ճիշտ

սկիզբ-վերջ

սիրել-ատել

սպիտակ-սև

Վ

վախկոտ-անվախ

վրա-տակ

վնաս-օգուտ

Տ

տալ-ստանալ

տգեղ-գեղեցիկ

Ց

ցածր-բարձր

ցերեկ-գիշեր

ցավաք-ջուր

Ու

ուժեղ-թույլ

ուշադիր-ցրված

Փ

փակել-բացել

Ք

քաղցր-դառը

քաջ-վախկոտ

քնել-արթնանալ

Օ

օգուտ-վնաս

օտար-հարազատ

Վահան Տերյան (իսկական անունը՝ Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան)՝ նշանավոր հայ բանաստեղծ ու հասարակական գործիչ։ Ծնվել է 1885թ հունվարի 28-ին Ախալքալաքի Գանձա գյուղում՝ հոգեւորականի ընտանիքում։ Վախճանվում է Օրենբուրգում 1920 թվականի հունվարի 7-ին՝ ընդամենը 35 տարեկան հասակում։

* * *

Մի խառնեք մեզ ձեր վայրի, արջի ցեղերին,-
Մեր երկիրը ավերված, բայց սուրբ է և հին:

Որպես լեռն է մեր պայծառ, տեսել հազար ձյուն,
Այնպես նոր չեն մեզ համար դավ ու դառնություն:

Բաբելոնն է եղել մեր ախոյանը՝ տե’ս-
Անհետ կորել, անցել է — չար մշուշի պես:

Ասորիքն է եղել մեր թշնամին — ահա’
Դաշտ է տեղը և չըկա քար քարի վրա:

Ամրակուռ է մեր հոգին — դարերի զավակ
Շատ է տեսել մեր սիրտը ավեր ու կրակ:

Շատ է տեսել երկիրն իմ ցավ ու արհավիրք.
Լաց է այնտեղ ամեն երգ և ողբ ամեն գիրք:

Գերված ենք մենք, ո’չ ստրուկ — գերված մի արծիվ,
Չարության դեմ վեհսիրտ միշտ, վատի դեմ ազնիվ:

Բարբարոսներ շատ կըգան ու կանցնեն անհետ,
Արքայական խոսքը մեր կըմնա հավետ:

Չի հասկանա ձեր հոգին և ծույլ, և օտար,
Տաճար է մեր երկիրը, սուրբ է ամեն քար:

Եգիպտական բուրգերը փոշի կըդառնան,
Արևի պես, երկի’ր իմ, կըվառվես վառման:

Որպես Փյունիկ կրակից կելնես, կելնես նոր
Գեղեցկությամբ ու փառքով վառ ու լուսավոր:

Արիացի’ր, սի’րտ իմ, ե’լ հավատով տոկուն,
Կանգնի’ր հպարտ որպես լույս լեռն է մեր կանգուն:

Տերյանական բառարան

դավ-դավադրություն, որոգայթ,դավաճանություն

ախոյան-հակառակորդ, թշնամի, ոսոխ, ընդդիմադիր

ամրակուռ-ամուր կռած՝ կոփած՝ ծեծած, (փոխաբերական) հզոր

ավեր-ավերակ, ամայի,քարուքանդ,փլատակ,փլվածք

արհավիրք-աղետ,դժբախտություն,չարիք, ձախորդություն,պատուհաս,փորձանք

վառման-վառ,պայծառ,փայլուն

փյունիկ-ֆենիքս հին հունական դիցաբանության մեջ առասպելական թռչուն է։ Իբր ապրում է 500 (ըստ այլ տարբերակների՝ 1460 կամ 12954) տարի, ունի արծվի տեսք, ոսկեկարմրի ու կրակի գուներանգներ։ Կանխազգալով իր վախճանը՝ իբր փյունիկը ինքնակիզվում է բուրավետ խոտերով լեցուն բնում, որտեղ իր մոխրից իսկույն վերածնվում է նոր և երիտասարդ փյունիկ։

տոկուն-դիմացկուն, պնդակազմ,պինդ,հաստատուն,ամուր:

---

Ընթերցեցի բառարանների տեսակների մասին պատմող նյութը, որտեղ ասվում է, որ բառարանները լինում են 2 տեսակի՝ հանրագիտական և լեզվաբանական: Հանրագիտական բառարանը կամ հանրագիտարանը նկարագրում է բնության, գիտության, տեխնիկայի, պատմության, մշակույթի, կյանքի տարբեր որոնումների վերաբերող առարկաները, երևույթները, հասկացությունները, որոնք անվանվում են տվյալ բառով: Հանրագիտական բառարանները լինում են ընդհանուր և մասնագիտական: Լեզվաբանական բառարանները լինում են՝ բացատրական, դարձվածաբանական, ուղղագրական, թարգմանական, հոմանիշների, հականիշների, համանունների:

Ես ցանկանում եմ որոշ տեղեկություններ գրել Հրաչյա Աճառյանի «Հայերեն արմատական բառարանի» մասին:«Հայերեն արմատական բառարանում» տիպական բառահոդվածները ներկայանում են հինգ բաժնով՝

• Բառագիտություն։ Գլխաբառ արմատի դիմաց տրված են քերականական նշումներ, բացատրվում է իմաստը, ուղենշվում նրա պատմական էվոլյուցիան, բերվում են համապատասխան վկայություններ (գրավոր աղբյուրներից), որոնց մեջ երևում է արմատի բառակազմական պլանը, ցուցադրվում են նրանից կազմված բառերը, հնչյունափոխված ձևերը, տարբեր գրչությունները և այլն։
• Ստուգաբանություն։ Բնիկ հայերեն բառի դիմաց տրվում են հնդեվրոպական նախալեզվի վերականգնված ձևը, ցեղակից լեզուների վկայությունները, իսկ եթե բառը փոխառյալ է, նշվում է աղբյուրը (փոխատու լեզուն)՝ համապատասխան բառի (արմատի) ցուցադրումով։
• Ստուգաբանությունների պատմություն։ Բերվում են տվյալ արմատի վերաբերյալ անցյալում արված բոլոր ստուգաբանությունները։ Այս բաժինը հիմնականում տեղեկատու նշանակություն ունի։
• Բարբառագիտություն։ Բերվում են արմատի համապատասխանությունները նոր հայերենի բարբառներում՝ ցուցադրելով դրա  հնչյունական,  իմաստաբանական,  բառակազմական զարգացումները, փոփոխությունները։ Գավառական ձևերը վերցված են հայերենի մի քանի տասնյակ բարբառներից։
• Փոխառություն հայերենից։ Այստեղ նշվում է, թե տվյալ արմատը՝ իբրև հայերենից կատարված փոխառություն, որ լեզվում է առկա։

ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ, ՈՐՈՆՔ ՆԱԽԿԻՆՈՒՄ ՉԵՄ ՀԱՆԴԻՊԵԼ

<<Ա>> տառով

աբրեշում-մետաքս

ագի-պոչ

ազդ-հայտարարություն,լուր

ալվան-գույնզգույն, բազմերանգ

ականակիտ-վճիտ, մաքուր, պարզ, հստակ, ջինջ, զուլալ

ակնածել-պատկառել, հարգել

ահյակ-ձախ

աղեկ-լավ,ազնիվ,ընտիր

ամ-տարի,տարեթիվ,թվական

ամբարիշտ- անհաշտ,անհամերաշխ,չար,անօրեն,դաժան

ամբարտակ-պատվար,պատնեշ

ամեհի-անսանձ,վայրագ,կատաղի

ամիկ-ալոջ, գառ,ամլիկ,ուլ,ուլիկ

այգեկութ- այգեքաղ, խաղողաքաղ

անաչառ-անկողմնակալ, ճշմարտասեր,շիտակ,արդար

առինքնել-դյութել,գրավել,հմայել,հրապուրել,կախարդել,գերել,թովել

արտևանունք-թերթերունք,թարթիչ

աքցան-գամահան,մեխահան

ՍՏՈՒԳԱԲԱՆԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ

մայր-բացատրություն

1)

մոր, [գոյական]
1. Ծնող կինը իր զավակների համար:
2. Զավակ ունեցող կամ ունեցած կին:
3. Ձագ բերած կենդանի:
4. Մեղվապարսի միակ էգ մեղուն, որ ձու է ածում:
5. Մանկական զանազան խաղերի մեջ՝ խաղամայր:
6. (տպագրություն): Նույնն է Տառամայր:
7. (փոխաբերական): Որևէ բան առաջացնող ծագեցնող պատճառ՝ հանգամանք: Կրկնությունը գիտությունների մայրն Է (առած):
8. (փոխաբերական): Երկիրը և բնությունը որպես կյանքի աղբյուր: Օ՜, բնություն, օ՜ մայր, — մշտահոլով, մրշտագո և մշտատև (Ե. Չարենց):
9. (փոխաբերական): Որևէ բանի հայրենիք, որևէ բանի առաջացման՝ ծագման՝ զարգացման օրրան: Հին Հունաստանը համարվում ՝ արվեստների և գիտությունների մայրր (Ստ. Մալխասյանց):
10. (փոխաբերական): Ուրիշների նկատմամբ հոգ տանող՝ խնամող՝ մայրություն անող կին:
11. (եկեղեցական) Կանանց վանքի գլխավար, մայրապետ:
12. Նույնն է՝ Կոճակամայր:
13. (գավառական) Քացախի երեսին կապած բարակ թաղանթը, որ նպաստում է հեղուկի քացախելուն:
14. (կազմախոսություն) Նույնն է՝ Ուղեղաթաղանթ:
15. Գլխավոր, հիմնական, այնպիսին, որին ստորադասվում կամ որից ճյուղավորվում են նույն տիպի ավելի փոքր ստորադաս միավորները: Մայր առու՝ ճանապարհ:
16. (փոխաբերական): Ընդհանրական, ընդհանուր: Եվ մայր պլանը այսպես բազմանում և ունենում է թոռներ ու ծոռներ: (Վ. Բաբայան):
17. Հայրենի, հայրենական, մայրենի: Մենք ալ շուտով կերթանք մայր երկիր (Եր.):
18. Կենդանիների անունների վրա դրվելով կազմում է նրանց իգականը՝ էգ նշ.: Մայր աղվես, մայր աղավնի, մայր կկու:

2)

մայրի, [գոյական]
Նույնն Է՝
Եղևնի:

մայր — հոմանիշներ

1) գ. 1. Մայրիկ, մամ, մամա, նան, նանե, նանի, (բրբ.) մարե, մերա, մեքփկ, ադե, տուտու, մացա, հոր կող: || Մորու, մայրացու, մայյւագիր, հոգեմայր (խորթյ: 2. Կին, ծնող, մանկամայր, (բրբ.) ճժմայր, ճճմամ: 3. Տես Մայրապետ: 4. Տես Ծծմայր: 5. Էգ, մարի (թռչուններիյ: 6. (տպգր.) Բուն, նախատիպ, կաղապար (տպագրական տառերիյ.

2) գ. (բսբ.) Սոճի, շոճի:

մայր — ռուսերեն թարգմանություն

մոր 1. Мать. 2. Матка. 3. Матрица. 4. Родина-мать. 5. Начало. ◊ Մայր աթոռ первопрестольный монастырь. Մայր Աստվածածին Богородица, Богоматерь. Մայր եկեղեցի 1) кафедральный собор, 2) собор, соборная церковь. Մայր լեզու праязык. Մայր հայրենիք родина-мать. Մեծ մայր бабушка. Մայր ցամաք материк. Մայր մտնել заходить, зайти (о небесных светилах). Մորդ կաթի պես հալալ լինի на здоровье. Մոր պահած маменькин сынок, маменькина дочка. Մորը քաշել пойти в мать. Մորից մեկ 1) родные со стороны матери, 2) совершенно здоровый.

մայր — անգլերեն թարգմանություն

1) mother,mom,mommy
2) parent,central,main,mother,chief,capital,head

մայր — դարձվածքներ

1. մայր աթոռ
2. մայր աստվածածին
3. մայր ապար
4. մայր եկեղեցի
5. մայր լեզու
6. մայր մատյան
7. մայր մտնել
8. մայրը լացացնել
9. մայր քաղաք
10. մոր ծիծ կտրող
11. մոր կաթ ծծած
12. մայր գումար
13. մայր խճուղի
14. մայր ցամաք
15. մոր կաթ կերած
16. մայրիկը լացացնել

աղավնի — բացատրություն

աղավնու, [գոյական]
1. Հավերի ցեղին պատկանող փոքր թռչուն:
2. (փոխաբերական) Քաղցրաբարո մարդ, քնքուշ բնավորության տեր:
3. (փոխաբերական) Ամուսնասեր, սիրով կենակցող:
4. (աստղագիտություն) Հարավային համաստեղություններից մեկը:
5. Տե՛ս Աղավնյակ (2):
6. (բանաստեղծական) Մաքրության՝ անաղարտութան ու ազնվության խորհրդանիշ:

աղավնի — հոմանիշներ

գ. (կենդբ.) Աղունակ, աղունիկ. հավփսղ (վայրի): (Ձագը) աղավնյակ, աղավնաձագ, (բրբ.) դոխ, դոկդոկ:

աղավնի — ռուսերեն թարգմանություն

նու 1. Голубь. 2. Голубка. ◊ Անմեղ աղավնի невинный голубь. Խաղաղության աղավնի голубь мира. Նոյի աղավնի ноев голубь.

աղավնի — անգլերեն թարգմանություն

1) pigeon,dove
2) Aghavni
3) Columba

անդրանիկ — բացատրություն

[ածական]
1. Առաջին (որդիներից):
2. (հնացած) Միակ (որդի):
3. (փոխաբերական) Առաջին (իր տեսակի կամ կարգի մեջ):

անդրանիկ — հոմանիշներ

ա. գ. Առաջնեկ, առջինեկ, (հզվդ.) անդրանկածին, անդրանկածնունդ, անդրանկորդի, սկզբնածին, նախածին, նախծին, առաջածին, առաջնածին, կանխածին, կանխածնունդ: || Ավագ, մեծ:

անդրանիկ — հականիշներ

կրտսեր

անդրանիկ — ռուսերեն թարգմանություն

1. գ. Первенец. 2. ա. Перворождённый. Անդրանիկ որդի перворождённый сын. 3. ա. Первый. Անդրանիկ սեր первая любовь.

անդրանիկ — անգլերեն թարգմանություն

1) Andranik
2) firstling,firstborn

Բազմապատկումն ու բաժանումը ավելի բարձր կարգի գործողություններ են, քան գումարումն ու հանումը:

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս նախ կատարվում ենք բարձր կարգի գործողությունները գրված հերթականությամբ, ապա ` ցածր  կարգի

գործողությունները:

Օրինակ.

	2	1	3
1258	+ 2544	: 4	—   242	=1652

1)-	2	5	4	4	4				2)	+	1	2	5	8		3)	—	1	8	9	4
	2	4			6	3	6					6	3	6					2	4	2
	—	1	4								1	8	9	4				1	6	5	2
		1	2
		—	2	4
			2	4
				0

Առաջադրանքներ

Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը

    32409-8050:7=31259

1)-	8	0	5	0	7
	7				1	1	5	0
	1`	0
		7
	—	3	5
		3	5				2)-	3	2	4`	0	9
			0						1	1	5	0
								3	1	2	5	9

    4078·8-204:2+888:4=844

1).	4	0	7	8		2)	2	0	4	:	2	=	102
				8
3	2	7	2	4		3)	8	8	8	:	4	=	222
4)	3	2	7	2	4	—	1	0	2	=	3	2	622
5)	6	2	2	+	2	2	2	=	8	4	4

    250•70-720։3+625 =17885

1).	2	5	0		2)-	7	2	0	3
		7	0			6			2	4	0
1	7	5	0	0	—	1	2
						1	2
3)-	1	7	5`	0	0	4)+	1	7	2	6	0
			2	4	0				6	2	5
	1	7	2	6	0		1	7	8	8	5

    300 • 9 + 300 — 99=2901

1)	3	0	0	x	9	=		2	7	0	0
2)	2	7	0	0	+	3	0	0	=	3	0	0	0
3)	3	0	0	0	—	9	9	=	2	9	0	1

2545+724·5=6165

1).	7	2	4		2)+	2	5	4	5
			5			3	6	2	0
3	6	2	0			6	1	6	5

42588:7-205·6+960:3=5174

1)-	4	2	5	8	8	7
	4	2				6	0	8	4
		0-	5	8
			5	6			2).	2	0	5
			—	2	8					6
				2	8		1	2	3	0
					0
3)	9	6	0	:	3	=	3	2	0
4)	6	0	8	4	—	1	2	3	0	=	4	8	5	4
5)	4	8	5	4	+	3	2	0	=	5	1	7	4

3890-4480:4=2770

1)	4	4	8	0	:	4	=	1	1	2	0
2)	3	8	9	0	—	1	1	2	0	=	2	7	7	0

     75·60-353·10=41473

1).	7	5		2)		3	5	3	x	1	0	=	3530
		6	0
4	5	0	0	3
3)-	4	5`	0`	0	3
		3	5	3	0
	4	1	4	7	3

346·8-3535:7=2713

1).	3	4	6		2)	3	5	3	5	:	7	=	5	5
			8
2	7	6	8		3)-	2	7	6	8
								5	5
						2	7	1	3

   2539+724‧7=7607

1).	7	2	4		2)+	2	5	3	9
			7			5	0	6	8
5	0	6	8			7	6	0	7

   40780‧70-2040։60+77700։300=2851459

1).	4	0	7	8	0		2)-	2`	0	4	0	6	0
				7	0			1	8			3	4
2	8	5	4	6	0	0		—	2	4
									2	4
										0
3)-	7	7	7	0	0	3	0	0
	6					2	5	9
—	1	7
	1	5			3)	2	8	5	4	6	0	0	—	34=2851200
		2 2	7 7		4)	2	8	5	1	2	0	0	+	259=2851459