Դավիթ Մովսիսյան

Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր Արևմտյան դպրոց

5.3 դասարան

Օգտվում եմ միակողմանի երթուղուց

Երկարօրյա չեմ մնում

Գիտեմ լողալ

Վարում եմ հեծանիվ

Ընտրությամբ գործունեության խումբը — դիզայն

by Donald Bisset

Once upon a time there lived a dragon whose name was Komodo. He could breathe fire. All the people were afraid of him. When they heard him coming they ran away and hid. Komodo had six feet and wore three pairs of shoes. One day Komodo met a little girl, who wasn’t afraid of him. Her name was Susie.

“Why are you so fierce?” she said. “Why do you breathe fire when you see anyone coming?”

“I don’t know” said Komodo. “I shall stop being fierce”.

They said good-bye to each other and Susie went home. It was beginning to get dark but lamplighter, whose name was Charlie, hadn’t lit any of street lamps. He was still in bed and had a sleep. Susie had an idea. She ran to Komodo and took him to the town. Komodo breathed fire on each lamp and lit it. Now the people were not afraid of the dragon any more. And after that Komodo came and lit the lamps every year when Charlie went on his holiday.

Առարկաների քանակը հաշվելիս թվերին սկսած մեկից, քայլ առ քայլ մեկ ենք գումարում՝ արդյունքում ստանալով
1, 2, 3, 4,․․․,99,100,․․․ շարքի թվերից որևէ մեկը։ Հաշվելիս առաջացող թվերը կոչվում են բնական թվեր, իսկ շարքը՝ բնական թվերի շարք։
Ամենափոքր բնական թիվը 1-ն է։
Թվերը գրի են առնվում հետևյալ տասը թվանշանների միջոցով՝
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9։
Օրինակ՝ 569, 45987, 15, 598։
Թվանշանները որոշ թվերի սեղմ, միայն մեկ նշան պարունակող գրառումներ են։
Ցանկացած թիվ կարելի է գրի առնել տասը թվանշանների
միջոցով այն բանի շնորհիվ, որ թվի գրառման մեջ թվանշանի իմասը կախված է նրա գրառման դիրքից։
Թվերի գրառման այս եղանակները(համակարգերը), որոնցում թվանշանի իմասը կախված է նրա գրառման դիրքից, կոչվում է դիրքային։ Թվերի գրառման այս համակարգը կոչվում է նաև տասական, քանի որ նրանում գործածվում են տասը
թվանշան։
Հայերը նախքան դիրքային համակարգին անցնելը թվերը գրառելու համար օգտագործում էին այբուբենի տառերը։
Ա-Թ տառերը նշանակու էին 1-9 թվերը։
Ժ-Ղ տառերը նշանակու էին 10-90 թվերը։
Ճ-Ջ տառերը նշանակու էին 100-900 թվերը։
Ռ-Ք տառերը նշանակու էին 1000-9000 թվերը։

Առաջադրանքներ
Քանի՞ տարբեր թվանշաններ են օգտագործվում 45688876 թվի գրառման մեջ։

3

Քանի՞ տասնյակ է պարունակվում հետևյալ թվերից յուրաքանչյուրում՝
87, 49, 38, 12, 99, 85։

5տ.

Քանի՞ հարյուրյակ է պարունակվում հետևյալ թվերից յուրաքանչյուրում՝
156, 569, 458, 359։

4հ.
Թվանշաններից որո՞վ չի կարող սկսվել թվի գրառումը։

0-ով

Թվանշաններով գրի առեք այն թիվը, որը
Պարունակում է 5 տասնյակ և 5 միավոր։

55

Թվանշաններով գրի առեք այն թիվը, որոնք պարունակում են՝
Հինգ տասնյակ և յոթ միավոր,

57

Ութ հարյուրյակ և 9 միավոր,

809

Ինը հարյուրյակ, հինգ տասնյակ և յոթ միավոր,

557

Մեկ հարյուրյակ և 8 տասնյակ,

180

Երեք հազարյակ, վեց հարյուրյակ, երեք միավոր։

3603

Թվի ներկայացումը կարգային միավորների գումարի տեսքով

Այն թվերը, որոնց ամենամեծ կարգում գրված է 1, իսկ եղած մյուս կարգերում՝ 0-ներ, կոչվում են կարգային միավորներ։
Կարգային միավորներն են, օրինակ՝ 1; 10; 100; 1000; 10000։
Օրինակ՝ 3698 թվը ներկայացնենք կարգային միավորների գումարի տեսքով
3698=3‧1000+6‧100+9‧10+8‧1
Առաջադրանքներ

1. Հետևյալ թվերը ներկայացրեք կարգային միավորների գումարի տեսքով․
   3895=3×1000+8×100+9×10+8×1
   2569=2×1000+5×100+6×10+9×1
   456987=4×100000+5×10000+6×1000+9×100+8×10+7×1
   2․Հետևյալ թվերը ներկայացված են կարգային միավորների գումարի տեսքով։
   Ինչպիսի՞ն կլինի նրանց դիրքային գրառումը։
   Օրինակ՝ 6‧1000+2‧100+7‧1=6207
   8‧1000+2‧100+5‧1=8205
   2‧100000+4‧1000+9‧100=204900
   5‧1000+3‧100+2‧10+5‧1=5325

Բնական թվերի ընթերցումը

Թվերը ընթերցելու համար, թվի գրառումը, աջից սկսելով, տրոհում ենք խմբերի՝ դասերի, խմբերից յուրաքանչյուրում՝ երեք թվանշան։
Աջից առաջին խումբը անվանում ենք միավորների դաս, ապա գալիս է՝ հազարավորների դասը, հետո՝ միլիոնների, միլիարդների կամ բիլիոնների, տրիլիոնների դասերը և այլն։
Ընթերցման ժամանակ միավորների դասի անվանումը չի ասվում, չի ասվում նաև միայն զրոներ պարունակող դասի անվանումը։
Օրինակներ՝ 735․656․989 թիվը կարդում ենք՝ յոթ հարյուր երեսունհինգ միլիոն վեց հարյուր հիսունվեց հազար ինը հարյուր ութսունինը։
8․000․235 թիվը կարդում ենք՝ ութ միլիոն երկու հարյուր երեսունհինգ ։
Առաջադրանքներ
1.Կարդացե՛ք թվերը․
4.568.968
25.000.508
56.974
25.695.220
100.056.000

2. Գրե՛ք թվանշաններով և կարդացե՛ք թվերը․
   875 հազար 875.000
   510 միլիարդ 327միլիոն 510.327.000.000
3. Միայն թվանշաններով գրի՛ առեք հետևյալ թվերը․
   302մլն35հազ․ 302.035.000
   1մլրդ200հազ․ 1.000.200.000
   96մլն20հազ․324. 96.020.324
   4.Թվանշաններով գրի՛ առեք հետևյալ թվերը․
   Երեք միլիոն երկու հարյուր հազար չորս հարյուր քսանվեց 3.200.426
   Երկու հարյուր քսանվեց հազար ինը 226.009
   Վեց միլիոն երկու հարյուր հիսունվեց։ 6.000.256
   Մաթեմատիկայի   ֆլեշմոբի խնդիրներ․
   Մեր այգում կա 120 ծառ, որոնցից 30 հատը նռենի է, իսկ 40 հատը թզենի, մնացածը խնձորենի։ Քանի՞ խնձորենի կա այգում։ 50 խնձորենի
   Ուսումնական ճամփորդության ժամանակ 24 հոգանոց սովորողների խմբի ուղիղ կեսը զբաղվեց տեղանքի մաքրությամբ: Մնացածի կեսը տեղանքի բուսականությունն ուսումնասիրեց: Մյուս սովորողները լուսանկարեցին ընկերներին: Քանի՞ սովորող զբաղվեց լուսանկարչությամբ: 6 սովորող
   Նավահանգստում կա 5 շոգենավ: Նրանք գտնվում են մեկը մյուսից 3 կմ հեռավորության վրա: Որքա՞ն է առաջին և հինգերորդ շոգենավերի միջև եղած հեռավորությունը: 15կմ