Դավիթ Մովսիսյանի Ուսումնական Բլոգ

36.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բարդ բառերով:

Երկինքը քերելու չափ բարձր, բարի մտքով, վատ համբավ ունեցող, հեշտությամբ թեքվող, խաժ աչքեր ունեցող, կյանքը սիրող, հանրության կողմից ճանաչված, կյանքով ուրախացող:

Երկնաքեր, բարեմիտ, վատահամբավ, դյուրաթեք, խաժակն, կենսասեր, հանրաճանաչ, կենսուրախ:

37. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Մանր նկարներ անող, թռչուններ բուծելու տեղ, գյուղի տնտեսությանը հատուկ, միտք հղանալը, արդյունք ունեցող, աշխատանքը սիրելը, հավասար  կշիռ  ունենալը, բառերի մասին գիտություն:

Մանրանկարիչ, թչնաբուծարան, գյուղատնտեսություն, մտահաղացում, արդյունավետ, աշխատասիրություն, հավասարակշռություն, բառագիտություն:

38. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:
Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ,  անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անսիրտ, անահ, անմահ, դժգոհ, դժբախտ, դժկամ:

39. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր 
գործածված ածանցները:
Օրինակ՝ քերել-քերիչ

Գրել, կապել, քամել, թակել, ըմպել, բացել, գործել, խաղալ, ուտել, խմել, հագնել, ձգել, փակել, 
խթանել, փաթաթել, ճոճել, գանձել, զսպել, ջնջել, ծածկել, կապել, օրորել:

Գրել-գրիչ, կապել-կապոց, քամել-քամիչ, թակել-թակիչ, ըմպել-ըմպելիք, բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղալիք, ուտել-ուտեստ, խմել-խմիչք, հագնել-հագուստ, ձգել-ձգիչ, փակել-փական, խթանել-խթան, փաթաթել-փաթեթ, ճոճել-ճոճանակ, գանձել-գանձ, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջոց, ծածկել-ծածկոց, կապել-կապոց, օրորել-օրորոց

40.Ընդգծված բաղադրյալ բառերը փոխարինի՛ր բառակապակցություններով:

Անսահման հզորություն ու սանձ չունեցող գոռոզություն ուներ Թեմուրը: Միջին դարի ոչ մի քաղաք չէր կարող համեմատվել նրա նոր մայր քաղաքի հետ: Ճարտարապետի ձին մի օր կորել էր այդ քաղաքի բոլորից մեծ պարտեզում և մեկ ամսվա որոնումներից հետո հազիվ գտնվել: Թեմուրն իր մայրաքաղաքի՝ Սամարղանդի շրջակա տարածքի գյուղերն անվանել էր Բաղդադ,Կահիրե,Դամասկոս, որ աշխարհի ամենից մեծ քաղաքները որպես աննշան գյուղեր տեսներ:

1. Հատվածը բաժանիր մասերի և վերնագրիր:
   
   Երեգն ու երկաթե ձեռքը կապույտ աշխարհում
   Արեգը գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ Կապույտ աշխարհ. երկինքը` կապույտ, գետինքը` կապույտ, հողը` կապույտ, ջուրը` կապույտ, խոտը` կապույտ, փետը` կապույտ, ծաղիկը` կապույտ: Երկիրը` ավե՜ր, լո¯ւռ, ամայի…
   — Ո՞վ կա էստեղ` շունչ կենդանի,- ձեն տվեց Արեգը:
   Վախենալով էս ու էն կողմից դուրս եկան գունատ ու նիհար մարդիկ:
   — Ի՞նչ է եղել ձեր երկրին, ո՞վ է ձեզ էդպես արել,- հարցրեց Արեգը:
   — Երկաթե Ձեռքը, անիրավ Երկաթե Ձեռքը,- սարսափած շշնջացին մարդիկ:
   — Ո՞վ է Երկաթե Ձեռքը:
   — Մի հրեշ Երկաթե Ձեռք, որ ամեն անգամ դուրս է գալիս ծովի միջից, հափշտակում, քանդում-ավերում է մեր արտն ու անդաստանը, մեր ունեցած-չունեցածը,- բողոքեցին մարդիկ,- ջնջում է մարդկանց, ով առաջ է ընկնում: Մենք հոգնեցինք վարելով ու ցանելով, աշխատելով ու գործելով, նա չհոգնեց թալանելով ու ավերելով :
   — Դե ինձ տարեք ձեր թագավորի մոտ,- ասաց Արեգը:
   Մարդիկ ընկան Արեգի առաջն ու տարան իրենց թագավորի մոտ: Կապույտ աշխարհի թագավորն էլ իր ժողովրդի նման գունատ ու նիհար, մռայլ ու տխուր նստած էր գահին, շուրջն էլ մոլորված կանգնած էին իր նազիր-վեզիրները, պալատականները: Արեգը ներս մտավ, երեք անգամ գլուխ տվեց, ձեռքը կրծքին դրեց կանգնեց ու հայտնեց, որ ինքը գնում է Հազարան հավքի հետևից, լսեց էս երկրի ցավը ու եկել է Երկաթե Ձեռքը խորտակելու, երկիրն ազատելու սով ու ավերից:
   — Մեղք ես, այ որդի,- ասաց թագավորը,- Երկաթե Ձեռքին ոչ քաջի թուրն է հաղթում, ոչ հսկայի ուժը. գլուխդ զուր տեղը փորձանքի մի տար, որդի:
   — Չէ, թագավորն ապրած կենա, ես ինչ որ կանեմ, կտեսնեք,- ասաց Արեգը,- ինձ ծովը տարեք:
   Արեգին տարան ծովը: Թագավորի հրամանով մի ամուր նավ պատրաստեցին Արեգի համար, Արեգը մտավ նավի մեջն ու ընկավ ծովի երեսը: Ծովը մտավ թե չէ, փոթորիկ բարձրացավ, երկինքը մթնեց, ծովն ալեկոծվեց, երկինք ու ծով իրար խառնվեցին, զարհուրելի շառաչյունով ծովի միջից դուրս եկավ Երկաթե Ձեռքը ու բարձրացավ նավի վրա, որ զարկի, խորտակի, հափշտակի: Արեգն աներկյուղ առաջ անցավ, բռնեց Երկաթե Ձեռքն ու էնպես ուժով ոլորեց, որ ահագին ճայթյունով ջարդվեց ու խորտակվեց ջրի մեջ: Երկաթե Ձեռքը խորտակվեց թե չէ, ալիքների միջից դուրս թռավ մի թռչուն, մի մատանի գցեց Արեգի ոտքի տակ ու ծլվլաց.
   — Ծովերի ոգիների թագավորի աղջիկն եմ ես: Չար Երկաթե Ձեռքը գերել էր ինձ: Դու խորտակեցիր Երկաթե Ձեռքին ու ազատեցիր ինձ: Ա¯խ, երանի թե օրերից մի օր դու ընկնեիր մեր Մշտադալար Այգին, որ քո լավության փոխարեն ես էլ քեզ լավություն անեի: Էսպես ծլվլաց թռչուն-աղջիկը ու զվարթ երգելով` անհետացավ կապուտակ երկնքում, թռա՜վ- գնա՜ց… Կապույտ աշխարհի թագավորն իր ամբողջ ժողովրդով դուրս եկավ Արեգի առաջ` երգ ու պարով, հանդեսներով ու օրհնություններով, ոտների տակ ծաղիկներ փռելով, թանկ-թանկ պարգևներով: Էսպես Արեգին առաջն արած` տարան թագավորի պալատը: Թագավորը ժառանգ չուներ, ինքն էլ ծերացել էր, խնդրեց Արեգին մնա իրենց քաղաքում, իր մահից հետո բազմի իր գահին ու իր տեղը թագավորի:
   — Չէ, թագավորն ապրած կենա,- պատասխանեց Արեգը,- ես գնում եմ Հազարան Հավքի հետևից, ես պետք է գտնեմ Հազարան Հավքը, տանեմ մեր այգին, որ փուշը նորից վարդ դարձնեմ, գազանը` մարդ:
   Էստեղ թագավորը Արեգին խորհուրդ տվեց, որ էլի հետ գնա ծովը ու ծովի ոգիների թագավորից ուզի թռչող Քամի Ձին: Արեգը, ծովի ոգիների աղջկա մատանին ձեռին, գնաց ծով ու ձեն տվեց.
   
   Արեգն ու քամի ձին
   — Չքնաղ անունով քո լույս աղջկա
   Կանչում եմ, ահեղ ծովերի արքա,
   Լսիր անհատակ ջրերի խորքից
   Մշտածուփ, անսաստ քո մութ աշխարհքից,
   Տուր ինձ Քամի Ձին, թռչող Քամի Ձին,
   Որ ես կարոտով` անմար-երկնածին,
   Հասնեմ երջանիկ աշխարհքն աննման,
   Ուր վարդ է թափում Հավքը Հազարան:
   Լսիր ինձ, ահեղ ծովերի արքա,
   Առ, նշանն ահա քո սեգ աղջկա,
   Տուր ինձ Քամի Ձին` հասնեմ փափագիս,
   Էն Հավքը բերեմ, հասցնեմ այգիս,
   Փուշը վարդ փոխեմ թովչական երգով,
   Ու գազանը` մարդ բանական հոգով:
   Էսպես կանչեց, ու փոթորիկը ելավ ծովից, մթնեց երկինք, մթնեց երկիր, ողջ աշխարհքն իրար անցավ, ու ահավոր թոհ ու բոհից, ծովի էն մթին անդունդներից հուր-հրեղեն իր թևերով ցոլաց-ելավ Քամի Ձին: Հասավ Արեգը ձիուն, ձգեց ոսկի սանձը, ճակատը համբուրեց, հեծավ ու թռավ երկնքով անծիր:
2.  քար, ձի, ծով, երկինք բառերին ավելացրու տարբեր վերջավորություններ և կազմիր նախադասություններ:
   քարից, ձիուկ, ծովի, երկինքից
   Քարից պատրաստված տունը շատ ամուր է լինում:
   Փոքրիկ ձիուկը զբոսնում է ագարակում:
   Նավը նավարկում էր հանդարտ ծովի վրայով:
   Երկնքից անդադար անձրև էր մաղում:
3. Նամակ գրիր Արեգին:
   Սիրելի Արեգ,
   Դու շատ հետաքրքիր, քաջ ու խելացի հերոս ես: Ես ցանկանում եմ քեզ, որ հասնես քո նպատակին և գտնես հազարան հավքը: Ես հավատում եմ, որ դա անպայման կկատարվի: Ես մեծ հաճույքով ընթերցում եմ այս կախարդական պատմվածքը քո սխրագործությունների մասին:
4. Հատվածը պատմիր Արեգի անունից:
   Ահա ես հայտնվեցի Կապույտ աշխարհում: Բոլոր մարդիկ այստեղ գունատ և նիհար են: Զրուցելով տեղաբնակների հետ, ես պարզեցի, որ այս աշխարհում կա մի հրեշ՝ Երկաթե Ձեռք: Նա քանդում և ավիրում է ստեղծած և աճեցրած ամեն բարիք: Կապույտ աշխարհի թագավորը նավ է սարքում իմ համար և ես ծով եմ դուրս գալիս: Երբ հայտնվում եմ ծովում, ծովը մթնում է, ամպեր են կուտակվում և ծովից դուրս է գալիս երկաթե ձեռքը և ցանկանում է խորտակել իմ նավը: Ես քաջաբար կռվում եմ նրա հետ և ի վերջո հաղթում եմ: Հանկարծ ծովից մի թռչուն է դուրս գալիս: Նա ինձ մի մատանի է գցում և ասում է, որ նա ծովի թագավորի որդին է և նրան պատանդ էր տարել Երկաթե Ձեռքը: Երդ ես դուրս եկա ծովից թագավորը առաջարկեց ինձ դառնալ կապույտ աշխարհի թագավորը, բայց ես չուզեցի քանի, որ ես պետք է գտնեմ հազարան հավքը:
5. Ո՞վ էր Երկաթե Ձեռքը:
   Մի հրեշ Երկաթե Ձեռք, որ ամեն անգամ դուրս է գալիս ծովի միջից, հափշտակում, քանդում է Կապույտ աշխարհի արտն ու անդաստանը:
6. Գրիր փոքրիկ պատմություն Երկաթե Ձեռքի մասին:
   Մի ժամանակ կար հրեշների մի աշխարհ: Հրեշները այնտեղ շատ բարի էին և ապրում էին համերաշխհ: Կար մի ընտանիք, որում ապրում էր Երկաթե Ձեռքը: Նրա հայրը Արծաթե Ձեռքն էր, իսկ մայրը Ոսկե Ձեռքը, եղբայրը Բրոնզե Ձեռքը նաև նա ուներ քույրիկ՝ Գալիումե Ձեռքը: Նրանք ապրում էին շատ լավ մինչև այն պահը, որ այդ աշխարհի թագավորը փոխվեց: Նոր թագավոր դարձավ Երկաթե Ձեռքի ընկերոջ՝ Յոթ գլխանի վիշապի հայրը՝ Տասնչորս գլխանի վիշապը: Նա շատ դաժան թագավոր էր և մի քանի տարվա ընթացքում իր աշխարհի ողջ ժողովրդին թշնամացրեց, իսկ աշխարհը դարձրեց չար հրեշների աշխարհ: Ոչ մի բարի հրեշ այդ աշխարհում չէր մնացել: Թագավորը հրամայեց, որ մի քանի հրեշներ գնան ու հարձակվեն տարբեր աշխարհների վրա, որպեսի բոլոր աշխարհները լինեն նրանց տիրապետության տակ: Այդ հրեշներից մեկը Երկաթե Ձեռքն էր, նրան բաժին հասավ Կապույտ աշխարհը:
7. Ի՞նչ կանեիր Արեգի փոխարեն:
   Արեգը շատ խելացի ու քաջ տղա է և ես ոչինչ փոխել չէի ցանկանա: Նրա փոխարեն ես էլ կպայքարեյի չարի դեմ և կհասնեյի իմ նպատակին:
   
8. Ինչու՞ Երկաթե Ձեռքը հարձակվեց հենց այդ երկրի վրա:
   Որովհետև Երկաթե Ձեռքը ապրում էր ծովում, իսկ ծովը կապույտ է ներսից և դրսից: Դրա համար նա հարձակվեց կապույտ աշխարհի վրա:

Առաջադրանքներ — 1197, 1198, 1199, 1200

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

1. Հատվածը վերնագրիր բառով, բառակապակցությամբ և նախադասությամբ:
   Սևություն
   Սև աշխարհը
   Արեգի սխրանքը սև աշխարհում
2. Գրիր մգեցված գոյականների վերջավորությունները:
   աշխարհում — ում
   աղջկա — ա
   բանտում — ում
   արևից — ից
   Արեգը — ը
   թևով — ով
   Վիշապը — ը
   Այգին — ն
   ճամփեն — են
3. Բացատրիր հավքն իր թևով, օձն իր պորտով չէր կարող հասնել էստեղ, մեծ թիքեդ ականջդ
   կթողամ արտահայտությունները:
   Հավքն իր թևով, օձն իր պորտով չէր կարող հասնել էստեղ: — դժվարամատչելի՝ անմատչելի, ոտք չդիպած տեղի մասին
   մեծ թիքեդ ականջդ կթողամ — խստորեն ծեծել-պատժել, ջարդել (նաև սպառնալիք է):
4. Հատվածը պատմիր աղջկա անունից:
   Ինձ սև, յոթ գլխանի վիշապը փախցրել, բերել է գցել այս սև բանտը: Մի օր այստեղ Արեգ անունով մի լուսեղեն տղա եկավ: Նա քաջ էր և անվախ։ Արեգը խիզախորեն դուրս եկավ կանգնեց վիշապի դիմաց և իր նետով զարկեց վիշապի գլխին։ Երբ Վիշապը սատկեց, սև աշխարհքի վրա արև ծագեց: Ես խնդրեցի Արեգին, որ ինձ իր հետ տանի, բայց նա դեռ պետք է շարունակեր իր ճամփորդությունները և գտներ հազարան հավքը։

Հարցեր և առաջադրանքներ.

1. Ինչու՞ Տիգրան 2-ին չհաջողվեց Մեծ Հայքին միացնել Փոքր Հայքը:

Ք.ա. 112թ. Փոքր Հայքը միացվել էր Պոնտոսին:

2. Ո՞վ էր Միհրդատ 6-ը, ի՞նչ ծրագիր ուներ նա:

Միհրդատ 6-ը ստեղծել էր ուժեղ պետություն Սև ծովի ավազանում և նպատակ ուներ Հռոմին դուրս մղելու Փոքր Ասիայից ու Հունաստանից:

3. Ե՞րբ է կնքվել հայ-պոնտական դաշինքը: Ի՞նչ նպաստեց այդ դաշինքի կնքմանը: Ինչո՞վ է այն ամրապնդվել:

Տիգրան 2-ը և Միհրդատ Պոնտացին Ք.ա. 94թ. դաշինք են կնքում: Այն ամրապնդվում է Տիգրան 2-ի և Միհրդատ Եվպատորի դուստր Կլեոպատրայի ամուսնությամբ:

4. Ե՞րբ և ի՞նչ պայմաններում հայ- պոնտական զորքերը նվաճեցին Կապադովկիան:

Հայ-պոնտական զորքերը Ք.ա. 93թ. նվաճեցին Կապադովկիան: Կապադովկիայի տարածքը միացվում էր Պոնտոսին: Իսկ շարժական ամբողջ գույքը և գերիներն անցնում էին Հայոց թագավորությանը: 

5. Ո՞ր դեպքերից հետո և ե՞րբ սկսվեց հայ-պարթևական պատերազմը:

Ք.ա. 88թ. մահացավ Պարթևստանի արքա Միհրդատ 2-ը, որը Տիգրան Մեծի փեսան էր: Պարթևստանում սկսվեցին գահակալական կռիվներ: Պահը հարմար էր հայկական տարածքները վերադարձնելու համար:

6. Ներկայացրեք հայ-պարթևական պատերազմի արդյունքները: Ի՞նչ տիտղոս սկսեց կրել Տիգրան Մեծը:

Ք.ա. 87 թ. Տիգրան Մեծն արշավեց Պարթևստանի վրա: Նա, ջախջախելով պարթևական զորքը, հասավ Պարթևստանի ամառային մայրաքաղաք Էքբատան և պաշարեց այն: Խուճապահար պարթևական արքունիքը Տիգրան Մեծին զիջեց ոչ միայն գրաված տարածքները, այլև նրան շնորհեց «Արքայից արքա» տիտղոսը: Պարթևներն ընդունեցին նրա գերիշխանությունը:

Совершенный вид Что сделаю (сделаешь и т.д.)?	Несовершенный вид Что буду делать (будешь делать и т.д.)?
построю полетишь откроет	буду строить буду летать будет открывать
Будущее простое время	Будущее сложное время

А1. Укажите ряд слов, где все глаголы будущего времени

1. запомнит, прочитает, вспомнил
2. приклеит, портрет, прочитал
3. напишет, приберёт, застелет
4. выпишет, нарисует, прибираешься

А2.  Укажите слово, где выделенная буква не является ударной

1. позвонишь   2. облегчит       3. упростит        4. углу’бит

А3. Укажите глаголы будущего времени

            (1) Светлые волокна облачков плывут по чистому небу и тают в прозрачной синеве. (2) Голубые дубравы насквозь просвечиваются солнцем. (3) Нежными  тонами лиловеют осиновые вершины. (4) Зеленеет, цветёт, звенит и веселится всё в природе. (5) Ласкает солнце безлистые берёзы, что-то нашёптывает им ветер. (6) Но не торопятся берёзы распускаться. (7) Ждут они, когда наступит надёжное тепло, набухнет дерево соком и опрыснет себя сладкими брызгами.     

    (1) Светлые волокна облачков поплывут по чистому небу и будут таять в прозрачной синеве. (2) Голубые дубравы будут насквозь просвечиваться солнцем. (3) Нежными  тонами будут лиловеть осиновые вершины. (4) Зазеленеет, зацветёт, зазвенит и будет веселится всё в природе. (5) Будет ласкать солнце безлистые берёзы, что-то будет нашёптывать им ветер. (6) Но не заторопятся берёзы распускаться. (7) Будут ждать они, когда наступит надёжное тепло, набухнет дерево соком и опрыснет себя сладкими брызгами.                                                                                                          

31.Ընդգծված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Փոքր Ասիայի Եփեսոս քաղաքում հարյուր քսան տարի շարունակ մի տաճար էին կառուցում` բուսականության և պտղաբերության աստվածուհի Արտեմիսի տաճարը: Լիդիական Կրեսոս թագավորը Արտեմիսի տաճարին սյուներ էր նվիրել: Աստվածների պատկերներով մարդու հասակ ունեցող բարձրաքանդակները զարդարում էին սյուները: Կրեսոսը Եփեսոսյսւն Արտեմիսին մի ուրիշ բարձրարժեք նվեր էլ էր ընծայել` կովերի` ոսկեձույլ դրոշմապատկերներ:
Երբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ  տաճարի շինարարությունն ավարտվեց, ապշեցրեց բոլոր նրանց մեջ, ում վիճակվեց տեսնել մարմարակերտ, նրբագեղ շինությունը: Մ. թ. ա. 356 թ. Եփեսոսի բնակիչ ոմն Հերոստրատոս, ցանկանալով իր անունն անմահացնել, կրակի մատնեց նշանավոր սրբավայրը: Նրա հանցագործությունը բոլորին զայրացրեց: Փոքր Ասիայի բոլոր պետությունները միասին որոշեցին մոռանալ Հերոստրատի անունը: Պատմագիրները նույնիսկ տաճարի հրդեհի մասին գրելիս իրավունք չունեին հրդեհողի անունը նշելու: Բայց հին աշխարհի որոշ հեղինակներ, այնուամենայնիվ, պահեցին ոճրագործի անունը:

32. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Մատնաչափ, կիսագունդ, անհարթ, անտեսանելի,  ինքնաշարժ, սկզբնական, արեմտաեվրոպական, աստղադիտարան, համաշխարհային, հավասարաչափ:

Մատի չափ, կիսատ գունդ, ոչ հարթ, ոչ տեսանելի, ինքնուրույն շարժվող, սկզբից եկող, արևմտյան եվրոպական, աստղերի դիտարան, համայն աշխարհի, հավասար չափերի:

33. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա. Անդր, հակ, համ, ենթ, նախ, ներ, պար, վեր, տար, փոխ:  

Բ. Կովկաս (հ)արձակ, տարած, դարձ, դնել (դրել), կշիռ, մուծել, փակել,  կանգնել, աշխարհ(իկ):

Անդրկովկաս, համարձակ, համատարած, անդրադարձ, հակադարձ, նախակշիռ, ներմուծել, պարփակել, վերադարձ, փոխադարձ, ներաշխարհ, տարաշխարհիկ։

34. Տրված բաղադրյալ բառերից նոր բառեր կազմի՛ր` այլ արմատ կամ ածանց ավելացնելով:

Օրինակ`
ժառանգական — ժառանգականություն, տեխնիկական -գիտատեխնիկական:

Մարդկային, ծայրահեղ, ստամոքսային, գիտակցություն, ակնաբույժ, մթնոլորտ, որոշում, ընդհատ, օրինաչափ, ձեռնարկ, մանրէ, փոխանակություն:

Անմարդկային, ծայրահեղություն, ակնաբուժարան, մթնոլորտային, անընդհատ, օրինաչափություն, ձեռնարկություն, մանրէաբա։

35. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Հողն ինքնամաքրվող (ինքն, մաքուր, ել) հատկություն (հատուկ, ություն) ունի: Դա չի նշանակում, թե կարելի է նրան չափազանց (չափ, անց) շատ ծանրաբեռնել (ծանր, բեռն, ել) օրգանական (օրգան, ական) և (ան, օրգան, ական) անօրգանական (թափ, ոն), թափոններով (բնակ, վայր) բնակավայրերում հավաքված (կենցաղ, ային) կենցաղային աղբով, որովհետև հողի հնարավորությունները (հնար, ավոր, ություն) (նույն, պես) նույնպես (ան, սահման) անսահմանափակ չեն: Իսկ (թափ, ոն) թափոնը (աղտ, ոտ, (վ)ած) աղտոտված հողը սպառնում է հիվանդության (հիվանդ, ություն) առաջացման պատճառ դառնալ:

Գիտատեխտիկական (գետ, տեխնիկա, ական) առաջընթացի (առաջ, ընթաց) հետ մարդիկ պիտի մտածեն արտաքին (մեջ, վայր) միջավայրի (պահ, պան, ություն) պահպանության  միջոցներ ստեղծելու մասին:

Илон Маск родился в 1971 году в Претории, в Южно-Африканской Республике. Одноклассники смеялись и издевались над замкнутым ботаником Илоном, а однажды избили его так сильно, что пришлось восстанавливать сломанный нос в больнице. Маск все больше замыкался в себе, его отдушиной стал компьютер. Он научился программировать на простеньком домашнем компьютере Commodore VIC-20 и даже разработал космическую аркаду Blastar, продав которую заработал первые $500. 

В 17 лет Илон Маск уехал в Канаду.Сначала он поступил в Университет Куинс в Кингстоне, штат Онтарио, а спустя два года перевелся в Университет Пенсильвании, где получил степени бакалавра по физике и по экономике Уортонской школы. Затем Маск поступил на докторскую программу Стэнфорда, чтобы бросить ее через пару дней и сфокусироваться на своем стартапе Zip2, который совмещал карты городов и данные справочника «Желтые страницы». Спустя два года продажа Zip2 принесла Маску $22 млн.

В самом начале своей карьеры предпринимателя Маск поставил перед собой несколько целей. Перечислим их по возрастанию амбициозности: сделать интернет-банкинг проще, остановить глобальное потепление и превратить людей в мультипланетный вид. В принципе можно сказать, что все идет по плану: Илон Маск создал и запустил PayPal, Tesla Motors, Solar City и SpaceX и по праву носит звание главного изобретателя современности. Джон Фавро, режиссер серии фильмов «Железный человек», признавался, что его образ миллионера–супергероя Тони Старка основан на личности Маска. Сам Маск даже появился в роли самого себя во второй части франшизы, а некоторые эпизоды фильма были сняты в штаб-квартире SpaceX.